سیستم اعلام و اطفای حریق چیست و چگونه کار می‌کنند؟
سیستم اعلام و اطفای حریق چیست و چگونه کار می‌کنند؟
سیستم اعلام حریق یکی از تمهیداتی است که می‌تواند جلوی آسیب و فاجعه‌های احتمالی را بگیرد و مانع ضرر و زیان‌های بزرگ شود. در این مطلب به این موضوع خواهیم پرداخت که این سیستم چیست و چه انواعی دارد و هر کدام چگونه کار می‌کنند؟
سیستم اعلام حریق:
سیستم اعلام حریق سیستمی است که قبل از این که آتش نمود پیدا کند و ایجاد و شعله‌ور شود به روش‌های به ما اطلاع میدهد و این سیستم‌ها دارای گیرنده‌هایی هستند که در وضعیت‌های درست و حساب شده نصب شده‌اند و در صورت دریافت هرگونه علامت آتش سوزی فعال می‌شوند. سیستم اعلام حریق انواع مختلفی شامل دودی، شعله‌ای، حرارتی و گازیاب می‌شوند که در ادامه توضیح خواهیم داد هرکدام چگونه کار می‌کنند:
- • شعله‌ای:
این سیستم بر اساس تشخیص و تعیین تفاوت نور مرئی گسیل شده از محیط با نور مرئی شعله کار میکند و همچنین توانایی تشخیص شعله، بوسیله‌ی اشعه‌های گسیل شده‌ی ماورای بنفش و مادون قرمز را داراست و جزو سیستم‌هایی است که دقت بسیاری دارد. - • دودی:
سیستم اعلام حریق دودی دو نوع یونیزه و فتو الکتریک دارد که در نوع یونیزه از یک نوع مدار استفاده میشود که در حین حریق باعث نوسان ولتاژ در دستگاه میشود. البته این نوع از سیستم اعلام حریق بسیار حساس هستند ولی در مکان‌های مرطوب و دارای آب و هوای پر بارش حساس هستند و ممکن است دچار خطا شوند. در سیستم فتوالکتریک تشخیص آتش سوزی و اعلام ان بر اساس تفاوت لیزر گسیل شده از سنسور در محیط عادی و محیط دودی است و با تشخیص تفاوت اخطار حریق میدهد. - • حرارتی:
این نوع از سیستم‌های اعلام حریق که از قدیمی‌ترین انواع آن هستند نیز دونع ثابت و متغیر دارند. در نوع ثابت هر زمان که دمای محیط بیش از 60 درجه سانتی گراد شود ترموکوپل تغییر وضعیت میدهد و سبب اعلام وضعیت اخطار حریق میدهد اما در محیط‌های گرم و خشک و در آشپزخانه‌ها سیستم مناسبی برای اعلام حریق نیست. سیستم اعلام حریق حرارتی متغیر نیز بر اساس تغییر دما کار میکند. به این شکل که اگر تغییر دمای زیادی بین محیط عادی و فضا حس شود و این نوسانات در دستگاه ثبت شود بسرعت اخطار حریق خواهد داد. - • گازیاب:
این دستگاه‌ها بر اساس میزان حجم گازهای موجود در فضا و امکان وقوع فاجعه هشدار حریق میدهد و نقطه ضعف این سیتم‌ها آن است که فقط نسبت به یک گاز حساسیت دارند و در محیط‌های کارخانه‌ای و بزرگ مناسب‌تر می‌باشند.
سیستم اطفای حریق:
قبل از تعریف اینکه سیستم اطفای حریق چگونه کار میکند باید انواع آتش سوزی‌ها و مواد آتش سوز را تعریف کنیم:
- • اتش سوزی خشک: به آتش گرفتن موادی که پس ازسوختن خود خاکستر بجا می‌گذارند مانند چوب، پنبه، پلاستیک و … که بهترین روش برای اطفای آن سرد کردن محیط و استفاده از اب است.
- • آتش سوزی مایعات قابل اشتعال: بهترین ماده برای خاموش کردن مایعات قابل اشتعال پودر شیمیایی است ولی در مواقعی که اتش سوزی در فضای بزرگتری باشد از کف مکانیکی استفاده میشود.
- • آتش سوزی ناشی از اتصالی سیم‌های برق و وسایل برقی: در این مورد ابتدا باید به سمت خاموش کردن مخازن و لوله‌های گاز با توجه به نوع آتش سوزی رفت و به این وسیله از بیشتر شدن حجم اتش جلوگیری کنیم.
- • آتش سوزی فلزات با واکنش پذیری بالا و قابل اشتعال: در این نوع آتشسوزی که بیشتر در آزمایشگاه‌ها رخ میدهد باید از ماسه خشک و پودر خشک مخصوص فلزات شیمیایی استفاده شود.
در ادامه به دو روش اطفای حریق خواهیم پرداخت:
1) سیستم اطفای حریق دستی:
سیستم اطفای حریق دستی به وسایل و تجهیزاتی گفته میشود که برای بکار گردن و استفاده آن نیاز به نیروی انسانی است و نمونه‌ی رایج آنها کپسول‌های آتش نشانی در مکان های مختلف هستند که انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
• خاموش کننده های پودری
• خاموش کننده های حاوی کف
• خاموش کننده های کربن دی‌اکسید
• خاموش کننده حاوی ترکیبات هالوژنه
2) سیستم اطفای حریق اتوماتیک:
• گازی: گاز کربن دی اکسید یکی از گازهایی است که در مهار آتش استفاده میشود به این شکل که میزان اکسیژن محیط را کاهش میدهد و سبب کمتر شدن و خاموش شدن آتش میشود. همچنین ازگازهای بی‌اثر و نجیب و هالوکربنی نیز استفاده میشود.
• مه آب: در این روش توده‌ای از قطرات آب در مقیاس بسیار کوچک میکرون تولید میشود که به وسیله‌ی آن میتوان ازرسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری کرد و آتش را خاموش کرد.
• پودری: در این روش مخلوطی از پودر خشک و گاز مخصوص استفاده میشود . مواد بسیار ریز جامد تحت گاز پر فشار به محیط ریخته میشود و آتش مهار میشود.
همچنین در همه‌ی موارد نامبرده شده برای اطفای حریق میتوان به سه روش زیر حریق را کنترل نموده و مانع پیشروی آن شد که عبارت‌اند از :
• سرد کردن حریق به وسیله آب یا گاز کربن دی اکسید
• خفه کردن حریق و مانع رسیدن اکسیژن به آتش
• دور کردن مواد قابل اشتعال از آتش سوزی
نتیجه این مقاله:
قبل از اطفای حریق بهتر است استانداردهای لازم و عواملی که باعث پیش‌گیری می‌شوند را رعایت کنیم سپس با توجه به مکان و محیطی که در آن قرار داریم مناسب‌ترین نوع اعلام و اطفای حریق را با توجه به شرایط خود انتخاب کنیم.
